Công nghệ sẽ thay đổi chuỗi cung ứng dược phẩm?
Robot, trí tuệ nhân tạo và blockchain (chuỗi khối) được xem là những “điểm nhấn” có thể làm thay đổi ngành dược trong tương lai.
Trong đó, robot hỗ trợ các công nhân trong nhà máy dược phẩm, trí tuệ nhân tạo giúp sản xuất thuốc tại chỗ, còn Blockchain sẽ đảm nhận việc bảo vệ, chống lại các loại thuốc giả.
Dược sĩ robot Robi
Thời gian và hiệu quả là chìa khóa trong hoạt động của chuỗi cung ứng dược phẩm. Mục tiêu chính là cung cấp thuốc phù hợp cho con người đúng chủng loại, nhanh về thời gian, tạo ra một quá trình tuyến tính, thông suốt một chiều từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng. Một trong những sản phẩm tiên phong, giúp tăng cường hiệu quả cho ngành dược hiện đã được đưa vào ứng dụng – đó là dược sĩ robot Robi, một nữ dược sĩ đáng yêu hiện đang được người Hungary sử dụng để phân phối thuốc.
Robi làm việc nhịp nhàng, cần mẫn, sắp xếp các loại thuốc theo thứ tự, đặt nó trong hộp giao hàng hay lưu trữ các loại thuốc mới đến theo yêu cầu. Tại nhiều cửa hàng dược phẩm ở Budapest hiện nay đang khai thác loại robot này để phân phối thuốc, thời gian 24/24 giờ tất cả các ngày trong tuần. Nhờ Robi đã giảm được thời gian chờ đợi của khách và hạn chế những việc đơn điệu, nhàm chán cho con người, nhất là ở các quốc gia đang thiếu nhân lực trầm trọng.
Trí tuệ nhân tạo giúp sản xuất thuốc nhanh hơn
Trí tuệ nhân tạo hay trí thông minh nhân tạo (viết tắt là AI) là trí tuệ được biểu diễn bởi bất cứ một hệ thống nhân tạo nào. Tuy AI có nghĩa rộng như là trí thông minh trong các tác phẩm khoa học viễn tưởng, nhưng nó lại là một trong những ngành trọng yếu của tin học với các ví dụ ứng dụng như điều khiển, lập kế hoạch và lên lịch trình, khả năng trả lời các câu hỏi về chẩn đoán bệnh, sản xuất thuốc, tư vấn các sản phẩm của một công ty, nhận dạng chữ viết tay, nhận dạng giọng nói và khuôn mặt…
Về chuỗi cung ứng dược phẩm, AI tạo ra các giải pháp cơ bản rút ngắn chu trình sản xuất thuốc, giúp ngành dược tìm kiếm ra các loại thuốc mới mà không phải chờ lâu trong thử nghiệm lâm sàng và các chi phí tích lũy.
Về cơ bản, để tìm ra một loại dược phẩm truyền thống, hiệu quả trên thị trường người ta phải tuân thủ theo một quy trình “thử và sai” (trial and error) mất khoảng 12 năm, chi phí chừng 2,9 tỷ USD. Thuật ngữ “sai” ở đây là rất lớn và thực tế chỉ có rất ít thuốc thử nghiệm thành công. Các thuật toán thông minh sử dụng khả năng AI tự dạy nó các nguyên tắc sinh hóa phức tạp và tiên đoán chính xác dược phẩm mới thành công hay không. Hiện, các công ty dược phẩm lớn của Mỹ, châu Âu hay Trung Quốc đang ứng dụng AI để sản xuất thuốc và đưa ra phương pháp điều trị mới có tốc độ nhanh hơn bất kỳ công nghệ nào mà ngành dược lâu nay vẫn áp dụng.
Sản xuất dược phẩm bằng in 3D ngay tại các quầy thuốc
Trong khi tự động hóa và lực lượng lao động được hỗ trợ bằng AR (tương tác thực tế ảo) giúp trình sản xuất thuốc nhanh hơn, số lượng lớn hơn cho cùng một loại thuốc, thì công nghệ in 3D lại cho phép các công ty dược tạo ra các sản phẩm ở định dạng liều hiệu quả hơn, khối lượng nhỏ hơn phù hợp với liệu pháp cá nhân hóa.
Hiện, các nhà khoa học đang phát triển một máy in 3D mới có thể tổng hợp 14 lớp khác nhau của một phân tử nhỏ bằng cách sử dụng một tập hợp các khối xây dựng hóa chất. Hãng Fabrx ở Anh đã thử nghiệm rộng rãi công nghệ in 3D tiết lộ trong 5 năm tới sẽ trang bị máy in 3D cho các bệnh viện, sau đó 10 năm sẽ “phủ sóng” mọi nơi.
Blockchain khắc phục những bất cập của các chuỗi phân phối thuốc hiện nay
Blockchain có thể hiểu theo nghĩa tiếng Việt là chuỗi khối. Ban đầu, nó được dùng để chỉ một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thông tin trong các khối thông tin được liên kết với nhau bằng mã hóa và mở rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều có chứa thông tin về thời gian khởi đầu và được liên kết tới khối trước đó, kèm một mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Blockchain được thiết kế để chống lại việc thay đổi của dữ liệu, một khi dữ liệu đã được mạng chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay đổi được.
Việc lưu thông dược phẩm hiện đang được thực hiện thông qua các nhà phân phối, bệnh viện và nhà thuốc tới người dùng. Nhược điểm là không đảm bảo sự an toàn và bảo mật sản phẩm, đặc biệt là nạn thuốc giả. Ở nhiều nước đang phát triển của châu Á, châu Phi và Nam Mỹ, thuốc giả chiếm từ 10-30% tổng số thuốc lưu hành, nhưng tương lai bằng blockchain người ta sẽ hạn chế được tình trạng nói trên.
Công nghệ giúp bảo mật tốt hơn nhờ tính minh bạch thông qua cơ chế hoạt động như sau: Thuốc có mã vạch được quét và nhập vào các khối kỹ thuật số an toàn bất cứ khi nào chúng được giao nhận. Hồ sơ có thể được xem bất cứ thời điểm nào bởi các bên được ủy quyền và thậm chí cả bệnh nhân. Điều này khiến cho bọn tội phạm thuốc giả không thể chen vào được. Ngoài ra, blockchain còn được bảo vệ bằng cách dùng các loại tiền tệ kỹ thuật số nên công nghệ cũng có thể bảo vệ được dữ liệu nhạy cảm của ngành dược hiệu quả hơn trước sự tấn công của các dạng tin tặc độc hại.
Nguồn suckhoedoisong.vn
