Tìm hiểu về phát triển bền vững về môi trường là gì?

- Tháng Tám 1, 2023

- in Năng lượng sạch, Tổng Hợp, Trí thông minh nhân tạo (AI)

Một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng một tương lai xanh và bền vững cho cả con người và hành tinh là phát triển môi trường bền vững. Tuy nhiên, để hiểu và thực hiện phát triển bền vững về môi trường, chúng ta phải hiểu khái niệm, nguyên tắc, lợi ích và cách thức thực hiện nó. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một bản tóm tắt chi tiết về phát triển bền vững về môi trường, mang lại cho bạn một cái nhìn toàn diện hơn về chủ đề này.

Tầm quan trọng của phát triển bền vững đối với môi trường

Sự kết hợp chặt chẽ, hài hòa và hợp lý giữa các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường trong quá trình phát triển được gọi là phát triển bền vững về môi trường. Sự sống và phát triển của nhân loại và hành tinh phụ thuộc vào phát triển bền vững về môi trường.

Nó thúc đẩy sự phát triển kinh tế, bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ đa dạng sinh học, bảo vệ tài nguyên và môi trường sống, tạo ra công việc làm và tạo ra sự cân bằng tự nhiên.

Tuy nhiên, phát triển bền vững về môi trường cũng đặt ra nhiều thách thức và cơ hội cho chúng ta.

Tình hình môi trường hiện nay đang diễn biến phức tạp và khẩn cấp. Các hiện tượng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, suy thoái đất, cháy rừng, mất rừng, giảm đa dạng sinh học… đang gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, an ninh lương thực, an sinh xã hội và kinh tế của con người. Để giải quyết các vấn đề này, chúng ta cần xác định có những biện pháp cụ thể và hiệu quả từ cá nhân đến cấp quốc gia và quốc tế. Bền vững về môi trường được xác định là một trong ba mặt của phát triển bền vững, bên cạnh phát triển kinh tế và phát triển xã hội.

Bền vững về môi trường là quá trình đảm bảo rằng các hoạt động kinh tế và xã hội không gây hại cho môi trường tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên, mà phải bảo vệ và cải thiện chúng cho các thế hệ hiện tại và tương lai.

Môi trường là nơi cung cấp cho loài người không khí, nước, thực phẩm và các dịch vụ sinh thái khác để duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Môi trường cũng là nơi chứa đựng các loài động thực vật đa dạng và quý giá, có vai trò quan trọng trong duy trì sự cân bằng sinh thái và hệ thống khí hậu. Ngoài ra, môi trường còn là nguồn tài nguyên thiết yếu cho sự phát triển kinh tế và xã hội của con người, như năng lượng, khoáng sản, đất đai và rừng.

Nguyên tắc của phát triển bền vững về môi trường

Để xây dựng phát triển bền vững về môi trường, chúng ta cần xác định và tuân theo các nguyên tắc sau:

Nguyên tắc tương quan: Phải nhận thức rằng các hoạt động kinh tế và xã hội có ảnh hưởng đến môi trường và ngược lại. Do đó, phải có sự phối hợp giữa các chính sách và biện pháp liên quan đến ba mặt của phát triển bền vững.
Nguyên tắc chủ động: Phải có sự chủ động trong việc giải quyết các vấn đề môi trường, không để chúng trở thành khủng hoảng hoặc thiệt hại không thể khắc phục. Do đó, phải áp dụng các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường.
Nguyên tắc chịu trách nhiệm: Phải có sự chịu trách nhiệm của mọi cá nhân, tổ chức và quốc gia đối với việc bảo vệ môi trường. Do đó, phải có sự tham gia và đóng góp của mọi bên liên quan trong việc lập và thực hiện các chính sách, quy định và tiêu chuẩn về môi trường.
Nguyên tắc công bằng: Phải có sự công bằng trong việc phân bổ và sử dụng các tài nguyên và lợi ích từ môi trường giữa các quốc gia, giữa các nhóm xã hội và giữa các thế hệ. Do đó, phải có sự cân bằng giữa các lợi ích ngắn hạn và dài hạn, giữa các lợi ích riêng tư và công cộng, giữa các lợi ích hiện tại và tương lai.

Lợi ích của phát triển bền vững về môi trường

Lợi ích của phát triển bền vững về môi trường

Phát triển bền vững về môi trường mang lại nhiều lợi ích cho nhân loại và hành tinh, như:

Bảo vệ sức khỏe con người: Khi môi trường được bảo vệ và cải thiện, con người sẽ được hưởng không khí trong lành, nước sạch, thực phẩm an toàn và các dịch vụ sinh thái khác để duy trì sức khỏe và chống lại các bệnh tật do ô nhiễm môi trường gây ra.
Bảo tồn đa dạng sinh học: Khi môi trường được bảo vệ và cải thiện, các loài động thực vật sẽ được bảo tồn và phát triển, góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái và hệ thống khí hậu. Các loài động thực vật cũng là nguồn cung cấp các dịch vụ sinh thái, các nguyên liệu cho nghiên cứu khoa học, y học và công nghệ.
Bảo vệ tài nguyên và môi trường sống: Khi môi trường được bảo vệ và cải thiện, các tài nguyên thiên nhiên như nước, đất đai, rừng, năng lượng và khoáng sản sẽ được sử dụng hiệu quả và tái tạo. Các môi trường sống như rừng, đồng cỏ, đầm lầy, biển và đại dương sẽ được duy trì và phục hồi.
Tạo ra công ăn việc làm và thúc đẩy sự phát triển kinh tế: Khi môi trường được bảo vệ và cải thiện, con người sẽ có nhiều cơ hội để phát triển các hoạt động kinh tế liên quan đến môi trường, như nông nghiệp, lâm nghiệp, du lịch sinh thái, tái chế chất thải và sản xuất xanh. Các hoạt động kinh tế này sẽ tạo ra thu nhập cho con người và góp phần vào sự phát triển kinh tế của quốc gia.

Quản lý tài nguyên và xử lý chất thải hiệu quả

Việc quản lý tài nguyên và xử lý chất thải hiệu quả là một trong những yếu tố quan trọng để giảm phát thải và bảo vệ môi trường.Theo báo cáo của Tổng cục Môi trường Việt Nam, tỉ lệ tái chế rác thải tại Việt Nam hiện nay là khoảng 10% ( năm 2019 ).

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tỉ lệ tái chế rác thải tại Việt Nam là 27%. Tỉ lệ này được tính dựa trên khối lượng rác thải sinh hoạt được thu gom và xử lý. Tuy nhiên, tỉ lệ này vẫn còn thấp so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Một số phương pháp quản lý tài nguyên và xử lý chất thải tiêu biểu có thể kể đến như sau:

Sử dụng tài nguyên không tái tạo có hiệu quả, tiết kiệm và hạn chế lãng phí.
Ứng dụng công nghệ sinh học và công nghệ xanh để biến chất thải thành nguồn năng lượng tái tạo hoặc sản phẩm có giá trị.
Phát triển hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý và loại bỏ chất thải theo tiêu chuẩn môi trường.
Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc phân loại, tái sử dụng và tái chế chất thải.

Mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính các lĩnh vực đến năm 2030*

(Kèm theo Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07 tháng 01 năm 2022 của Chính phủ)

Bộ quản lý lĩnh vực	Lĩnh vực	Mục tiêu giảm thải khí nhà kính tối thiểu giai đoạn đến năm 2030 (triệu tấn CO2tđ)**
Tổng giảm nhẹ phát thải khí nhà kính tối thiểu giai đoạn đến năm 2030, trong đó:		563,8
Bộ Công Thương	– Sản xuất năng lượng – Tiêu thụ năng lượng trong công nghiệp	268,5
Bộ Giao thông vận tải	– Tiêu thụ năng lượng trong giao thông vận tải	37,5
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn	– Tiêu thụ năng lượng trong nông nghiệp – Sản xuất nông nghiệp – Lâm nghiệp	129,8
Bộ Xây dựng	– Các quá trình công nghiệp – Tiêu thụ năng lượng trong sản xuất xi măng – Tòa nhà	74,3
Bộ Tài nguyên và Môi trường	– Xử lý chất thải	53,7

* Theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định cập nhật năm 2020.

** Số liệu báo cáo giảm thải khí nhà kính của năm 2021, 2022 sẽ được ước tính.

Vai trò quan trọng khi giảm phát thải và Thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo

Năng lượng tái tạo là năng lượng được sản xuất từ các nguồn thiên nhiên có khả năng tái tạo như mặt trời, gió, nước, sinh khối… Năng lượng tái tạo có vai trò quan trọng trong việc giảm thải và đảm bảo sự phát triển bền vững vì nó có những ưu điểm sau:

Giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch, giảm chi phí nhập khẩu và tăng cường an ninh năng lượng.
Giảm ô nhiễm không khí, nước và đất do khai thác, vận chuyển và sử dụng năng lượng hóa thạch.
Tạo ra nhiều cơ hội việc làm, thu nhập và phát triển kinh tế-xã hội cho các vùng sử dụng năng lượng tái tạo.

Việt Nam là một trong những đất nước có điều kiện, tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo rất lớn. Theo Bộ Công Thương, tổng công suất các dự án điện gió và điện mặt trời đã đưa vào vận hành đến tháng 6 năm 2020 là khoảng 6.000 MW, chiếm 10% tổng công suất điện đất nước. Ngoài ra, Việt Nam cũng có nhiều dự án khác về năng lượng sinh khối, năng lượng thủy điện nhỏ và năng lượng biển.

Theo Nghị quyết 55-NQ/TW 2020 định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam trong đó mục tiêu giảm thải khí nhà kính từ hoạt động năng lượng so với kịch bản phát triển bình thường ở mức 15% vào năm 2030, lên mức 20% vào năm 2045.

Nghị quyết 55-NQ/TW 2020 chiến lược phát triển năng lượng quốc gia

Giải pháp phát triển bền vững về môi trường

Giải pháp về môi trường bền vững là một trong những yêu cầu cấp thiết của thời đại, không chỉ cho đất nước Việt Nam mà còn cho toàn thế giới.Mang lại nhiều lợi ích cho tăng trưởng kinh tế, xã hội và con người, đồng thời bảo vệ hệ sinh thái và khí quyển trái đất.

Để xây dựng tương lai xanh và bền vững, chúng ta cần áp dụng và ban hành các biện pháp và giải pháp đã được trình bày trong bài viết này, bao gồm: